Je kan op via twee invalshoeken reflecteren over de communicatie in een relatie, nl. a) op inhoudelijk vlak en b) op betrekkingsniveau. Een inhoudelijke analyse spreekt voor zich: je focust je op de inhoud van de boodschap en niet op de verzender. Het betrekkingsniveau gaat net wel dieper in op de verzender. Het analyseert het gedrag van de ander en de wisselwerking tussen jullie beide.
Door het gestelde gedrag bij een interactie onder de loep te nemen word je je al snel bewust van de ongelijkheid tussen gesteld gedrag en de boodschap: het een versterkt niet altijd het ander.
Het is dus niet enkel belangrijk om gedragingen te observeren, maar ook proberen te achterhalen wat de bedoelingen van deze gedragingen zijn. We moeten dus regelmatig het effect benoemen dat een bepaald gedrag op ons heeft en de bedoeling rechtstreeks of via het aanbrengen van hypotheses proberen te achterhalen. Zo kan je tot een betere relatie creëren. Enkele concrete tips om meta-communicatie aan te brengen vormen:
1. Ga uit van wat jij waarneemt en interpreteert. Praat in de ik-vorm en niet in de jij-vorm. Zeg dus liever niet “jij bent” of “jij doet” maar zeg bijvoorbeeld “ik heb het gevoel dat je niet luistert”. Het voordeel van de ik-vorm is dat de ander zich niet zo aangevallen voelt en meer open staat voor jouw opmerkingen.
2. Vraag of jouw waarneming juist is. Bijvoorbeeld: “ik heb het gevoel dat je niet luistert. Klopt dat?”. Door er een vraag aan te koppelen, laat je merken dat de bedoeling van jouw feedback een gesprek over jullie communicatie is, waarbij je niet alleen wil zeggen wat jij wilt, maar ook een reactie wilt.
3. Maak jouw feedback concreet. Bijvoorbeeld: “Ik heb het gevoel dat je er niet helemaal bij bent, want toen ik je net iets vertelde zei je dat je niet gehoord had wat ik zei. Klopt dat?”. Door voorbeelden te geven, voorkom je dat jouw opmerkingen vaag blijven.
4. Doseer je feedback. Als je heel veel commentaar hebt op jouw gesprekspartner, kun je beter Ă©Ă©n of twee punten effectief bespreken dan met een hele waslijst aankomen. Dat voorkomt dat jouw gesprekspartner zich zo bedolven voelt onder kritiek, dat er geen gesprek meer mogelijk is. Hou de feedback dan ook kort en bondig. Met lange, omslachtige verhalen vergroot je alleen maar de kans dat jouw gesprekspartner de kern van je verhaal mist.