Een lang tekort

Langdurige armoede in Nederland.

Publicatie van Jean Marie Wildeboer Schut en Stella Hoff, Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) Nederland

Ten gevolge van de meest recente economische recessie, leven ook in Nederland steeds meer mensen in armoede. Huishoudens waarin men niet de minimale levensstandaard behaalt en dit voor een lange periode van minimum drie jaar, noemt men langdurig arm.

De armoedegrens

Een ‘lang tekort’ dus, een minimaal levensstandaardbudget dat in dat huishouden ontbreekt. Het wordt pas tastbaar als men een bedrag op dat budget kan kleven. In de SCP-publicatie van juni 2016 verwijst men naar 2 referentiebudgetten om de armoedegrens te kunnen bepalen: 

  • een normbedrag voor basisbehoeften waarmee minimaal kan voorzien worden in woning, kledij en eten.
  • het iets ruimer niet-veel-maar-toereikend criterium dat minimaal rekening houdt met onstpanning en sociale participatie.

Langdurige armoede is niet gemakkelijk vast te stellen. Naargelang de meetmethode die men hanteert, kunnen de resultaten nogal eens schommelen. Na elke methode objectief te doorlopen, besluit men in de publicatie dat de episodemethode de meest reële en betrouwbare resultaten geeft. Deze methode houdt rekening met zowel de twee voorafgaande als de twee navolgende jaren van het peiljaar. Dat geeft als resultaat dat bijna 55 % van de totale groep armen in langdurige armoede verkeert, of zo’n 600 000 mensen in het peiljaar 2011, telkens gebaseerd op het niet-veel-maar-toereikend criterium. Deze pijnlijke cijfers zijn dan nog relatief als men bedenkt dat 40 % van de mensen die uit de armoede ontsnappen of uitstromen, na 5 jaar hervalt!

[skillbar animation=””][skillbar_item percentage=”60″ title=”uitstroomkans na 1 jaar armoede: 60%” color=”#81d742″][skillbar_item percentage=”20″ title=”uitstroomkans na 2 jaar armoede: < 20%” color=”#eeee22″][skillbar_item percentage=”5″ title=”uitstroomkans na 3 jaar armoede of langer: < 5%” color=”#dd3333″][/skillbar][skillbar animation=””][skillbar_item percentage=”40″ title=”herval in armoede binnen 5 jaar: 40%” color=”#000000″][/skillbar]

Is er een concentratie van langdurige armoede in de bevolking bij bepaalde groepen?

Huishoudens met minderjarige kinderen, uitkerings- en pensioengerechtigden en niet-westerse migranten lopen binnen de groep mensen in armoede het meest kans op langdurige armoede. Binnen de groep niet-westerse migranten met kinderen stijgt het aandeel mensen in langdurige armoede het snelst.

De conclusie dat werk de beste manier is om uit armoede te komen, moet men door nieuwe ontwikkelingen op de arbeidsmarkt wat gaan nuanceren. Steeds meer werknemers met een tijdelijk contract, met een vast contract maar geen vaste uren, inval-, oproep- en uitzendkrachten, en het toenemende aantal zzp’ers geven ook een verhoogd armoederisico onder werkenden.

Implicaties voor beleid

Langdurige armoede is GEEN verwaarloosbaar verschijnsel. Het totaal aantal personen in Nederland dat ten minste 3 jaar in armoede leeft, maakt bijna 4% van de totale Nederlandse bevolking uit. Ook in gunstige tijden is ruim de helft van het totaal aantal mensen in armoede langdurig arm. Betaald werk is mogelijks de beste kans, maar zeker geen garantie op uitstroom uit de armoede.

  • beleid voor pensioengerechtigden: Voor deze groep is versoepeling of uitbreiding van de inkomensondersteunende maatregelen de enige weg om boven de armoedegrens uit te komen
  • beleid voor uitkeringsgerechtigden: Vergroten van motivatie en zelfvertrouwen bij de groep die niet terug actief op de arbeidsmarkt geraakt. Persoonlijke re-integratiebegeleiding aan werklozen.
  • beleid voor niet-westerse migranten: Een deel van de oplossing is het versterken van het opleidingsniveau. Ook het verbeteren van kans op vast werk en aanpassingen in de wervings- en selectiebeslissingen voor werkgevers kunnen hun kansen verhogen. De binding van de vrouwen – vooral moeders – met de arbeidsmarkt vergroten of versterken.
  • Snel ingrijpen is cruciaal om langdurige armoede te voorkomen!

—————————————————————————————————————————

Meer lezen?