Elke organisatie kan te maken krijgen met vrijwilligers die eenzaam zijn. Voor hen is een goede sfeer en oprechte aandacht extra belangrijk. Maar aan de buitenkant is niet te zien hoe iemand zich voelt en met gevoelens van eenzaamheid lopen mensen niet graag te koop. Om erachter te komen of iemand zich in een kwetsbare situatie bevindt, is er maar één instrument: het gesprek. Zeven tips om dit zorgvuldig aan te pakken.
1. Creëer een goede, informele sfeer
Het gesprek met kwetsbare vrijwilligers vraagt meestal iets extra’s. Neem daar de tijd voor en zorg voor een rustige gespreksomgeving. Kom achter je bureau vandaan en ga naast de vrijwilliger zitten in plaats van tegenover hem of haar. Dat geeft meer gevoel van gelijkwaardigheid en vergemakkelijkt het contact maken.
2. Spreek je waardering uit over het in gesprek gaan
De meeste mensen hebben moeite met toegeven dat ze een probleem ervaren en dat ze hulp nodig hebben. Waardeer dan ook allereerst dat een vrijwilliger met jou in gesprek gaat en jou in vertrouwen neemt, ook al kom je niet verder dan dat. Soms is het voor iemand die eenzaam is al genoeg te ervaren dat ze gezien worden. Dat creëert een gevoel van geborgenheid dat soms al voor hernieuwde aansluiting zorgt. Ook met één stap kom je vooruit.
3. Wees een OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig
Wees oprecht nieuwsgierig en sta open voor de ander. Geef de vrijwilliger de ruimte iets uit te leggen of toe te lichten. Vind je het moeilijk om te beginnen? Vraag dan eens hoe iemand de afgelopen week heeft ervaren? Of hoe iemand het vrijwilligerswerk vindt. Stel open vragen en wees nieuwsgierig naar de ander. Weet je dat iemand recent een belangrijke levensgebeurtenis heeft meegemaakt? Wees dan extra alert en neem de tijd om te vragen én te horen hoe het gaat.
4. Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen
Luisteren doe je met je hele lichaam. Door jouz lichaamshouding laat je de ander zien dat je geïnteresseerd bent in wat hij of zij te zeggen heeft. Je kan dat onder andere doen door het maken van oogcontact of door non-verbale signalen als gebaren spiegelen en knikken. Kijk ook naar de lichaamstaal van de ander. Hoe is de gezichtsexpressie, hoe spreekt iemand de woorden uit? Vat na afloop het verhaal kort samen en laat de ander reageren. Vraag door als iets onduidelijk is.
5. Laat OMA (wat vaker) thuis: Oordelen, Meningen, Adviezen
Als iemand iets vertelt, laat dan eigen oordelen, ideeën en adviezen voor wat ze zijn en luister met een open houding. Geef, hoe moeilijk misschien ook, geen tips of advies hoe iemand volgens jou met eenzaamheid zou moeten omgaan. Een advies is pas succesvol als de ander het wil ontvangen. Wacht daarom altijd op vragen als: wat zou jij doen in mijn plaats? Of vraag of je een suggestie mag doen. Laat het gesprek ook vooral een manier zijn voor de vrijwilliger om zijn of haar hart te luchten.
6. Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander
Mensen hebben de neiging om zelf andermans bedoelingen in te vullen. ‘Deze vraag ga ik nu niet stellen, want dat vindt hij of zij vast moeilijk.’ Eigenlijk ontneem je hiermee de ander de mogelijkheid om zelf op iets te reageren, keuzes te maken of om zelf aan te geven wat hij of zij vervelend vindt.
7. Probeer niet om de eenzaamheid op te lossen
Het is niet jouw verantwoordelijkheid om de eenzaamheid van vrijwilligers op te lossen. Die verantwoordelijkheid ligt bij henzelf. Wat je wel kan doen? Probeer ervoor te zorgen dat mensen zich bij jouw organisatie geborgen, veilig en welkom voelen. Door in gesprek te gaan en een luisterend oor te bieden. Maak het niet te zwaar. Er zijn voor de ander en hem of haar zien is soms al genoeg. Merk je dat iemand meer hulp nodig heeft? Verwijs dan door.
——————————————————————————————————————————————————
Meer lezen?
- Movisie kennisdossier vrijwilligers
- Eind 2013 deed TNS NIPO in samenwerking met Coalitie Erbij een onderzoek naar eenzaamheid en vrijwilligerswerk.