Vertrouwensrelaties opbouwen

De presentiebenadering

 [heading animation=”” type=5 border=”yes” weight=”normal”]Prof. Andries Baart, grondlegger van de presentietheorie[/heading]

Presentie kunnen we kortweg omschrijven als ‘er onvoorwaardelijk zijn voor iemand’. Zonder doelen of problemen voorop te stellen en zonder eis tot resultaten, op die manier zal de ander zich gezien en gehoord voelen als volwaardig mens en creĂ«er je ruimte voor wat zich niet laat afdwingen. Deze benadering is geworteld in de zorgethiek die de onderlinge afhankelijkheid van en verbondenheid tussen mensen en hun plek in de gemeenschap centraal stelt.

In de reguliere hulpverlening is het vaak moeilijk om present te zijn omdat de tijd hier simpelweg ontbreekt en er wel een duidelijk doel voor ogen is, in een buddyschap is er veel meer ruimte om zonder protocollen en focus op output te werken.

Manieren en technieken om vertrouwen in een relatie te brengen

1. Rapport
Rapport is een bepaalde houding waarbij je contact maakt met je gesprekspartner op een manier die ervoor zorgt dat de ander vertrouwen krijgt in jou als communicator en als mens. 
Dit werk je in de hand door bewust de houding, bepaalde gebaren en taalgebruik van je gesprekspartner over te nemen (iets wat je heel vaak ook onbewust al doet).

[heading animation=”” type=5 border=”yes” weight=”normal”]Rapport maken[/heading]

In de eerste plaats moet je hiervoor contact maken met jezelf: wat raakt jou en hoe raakt dit jou? In de tweede plaats ga je je zoveel mogelijk inleven in de ander: wat raakt hem en hoe raakt dit hem? We kunnen vier ontwikkelingsfasen onderscheiden in het rapport maken:

  1. Onbewust onbekwaam: je bent je er niet van bewust dat je iets niet kan
  2. Bewust onbekwaam: je wordt je bewust van het feit dat contact leggen niet altijd vanzelf gaat
  3. Bewust bekwaam: je bent bewust bezig met het leggen van goede contacten
  4. Onbewust bekwaam: contact leggen is zo naturel geworden dat je hier niet meer bewust op gefocust bent maar dit gebeurt vanzelf

Overdracht, waarbij de cliënt eigenschappen of gevoelens die hij in het verleden bij iemand anders heeft ervaren nu op jou projecteert kan rapport bemoeilijken. In dit geval doe je er best aan de gevoelens van wantrouwen te benoemen en samen op zoek te gaan naar wat hem tegenhoudt.

2. Respect
Respect is een gevoel of uiting waarmee je laat merken dat je iemand aanvaardt als waardig en waardevol mens. 
Een respectvolle houding wordt gekenmerkt door bewuste aandacht, luisteren, eigen oordeel opschorten en zich kunnen verplaatsen in de situatie van de ander. Stephen Darwall onderscheid twee types respect: respect voor iets: prestaties, status, verdiensten en respect voor iets omwille wat het is: vb.voor de ander of jezelf niet om wat je verwezenlijkt maar louter omdat je een mens bent met rechten, normen, waarden en autonomie.

3. Belangstelling tonen
Door open vragen te stellen, oprecht geïnteresseerd te zijn en je niet-wetend op te stellen. Er zijn vijf stappen in een goed gesprek: 

  1. Verkennen (feiten)
  2. Beleving bevragen (hoe voelt dit?)
  3. Mening bevragen (wat vind jij hiervan?)
  4. Advies vragen (wat zou je hier mee willen doen?)
  5. Afspraken maken (hoe pakken we dit nu concreet aan? )

Vijf stappen om tot een goede vraag te komen:

  1. Bedenk wat het doel van je vraag is
  2. Luister als de ander praat
  3. Vraag door op onduidelijkheden
  4. Vat samen wat er gezegd is (aftoetsen of je de ander goed begrepen hebt)
  5. Laat de ander reflecteren