Segmentering: typologie van vrijwilligers

ÂŽIf youÂŽre not thinking segments, youÂŽre not thinking marketingÂŽ Levitt (1983).

Welke typen vrijwilligers vinden we terug in de literatuur? Bij segmentatie wordt binnen een groep gezocht naar overeenkomstige kenmerken om op basis van deze kenmerken kleinere groepen te kunnen creĂ«ren. ‘Use of market segmentation requires delineating the various market populations, such as youth, the elderly, service groups, employee groups, men, the unemployed, college students, and then employing seperate volunteer-recruitment strategies that target each.’ (Bass, 1993)

De nieuwe vrijwilliger

Lammertyn gaf in 1997 een eerste aanzet in zijn beschrijving van een nieuw type vrijwilliger. Dankzij het werk van Lesley Hustinx (Sociologie, Universiteit Gent) is er verdere uitwerking van deze ‘nieuwe vrijwilliger’ gekomen. Deze zal minder (lang) trouw blijven aan een organisatie, de binding met organisaties krijgt een meer episodisch karakter. Nieuwe vrijwilligers zien vrijwilligerswerk het liefst als een uitdaging en willen zichzelf hierin kunnen ontplooien. Ze eisen dat het werk leuk en verrijkend is en dat het aansluit bij hun levensstijl. Kortom, de nieuwe vrijwilliger wordt geleid door persoonlijke interesse en een actuele agenda, in een wereld waarin de keuzemogelijkheden van vrije tijd steeds groter worden.

De nieuwe vrijwilliger

Vrijwilligerskwadrant

CIVIQ heeft een model opgesteld voor typen vrijwilligers: het CIVIQ ‘vrijwilligerskwadrant’. Het gaat ervan uit dat vrijwilligers zijn onder te brengen in vier globale typen vrijwilligers op basis van wensen en behoeften ten aanzien van het vrijwilligerswerk. Het model is opgebouwd uit twee dimensies: de horizontale dimensie toont de “zelf- versus omgevingsgerichtheid” van een vrijwilliger. Hier gaat het over het gedrag van een vrijwilliger ten opzichte van zijn sociale omgeving. Vrijwilligers die zelfgericht gedrag vertonen zijn op zoek naar bekwaamheid, onafhankelijkheid en zelfbevestiging. Vrijwilligers met omgevingsgericht gedrag zijn op zoek naar acceptatie waardoor zij zich aanpassen aan de omgeving. De tweede (verticale) dimensie betreft “veiligheid versus uitdaging”. Dit beschrijft de manier waarop de vrijwilliger het werken in een vrijwilligersorganisatie ervaart en benut. Een deel van de vrijwilligers zoekt uitdaging in het vrijwilligerswerk, mogelijkheden om te experimenteren, te ondernemen en kansen te grijpen. Een ander deel zoekt veiligheid, rust en zekerheid.

Als de twee dimensies gecombineerd worden, levert dat vier typen vrijwilligers op: de ondernemer, de stimulator, de regelaar, en de dienstverlener.

Vrijwilligerskwadrant

Via de Vragenlijst Vrijwilligerskwadrant van MOVISIE kan u achterhalen wat voor type vrijwilliger u zelf bent of als organisatie in huis hebt.

Geboeide versus gebonden vrijwilliger

Movisie ontwikkelde naar aanleiding van de mate van betrokkenheid van een vrijwilliger onderstaand model. Inspirerend is dat het naar verschillende aspecten kijkt: motivatie, werven van bepaalde typen vrijwilligers en begeleiden. Een gebonden vrijwilliger heeft andere wensen als een geboeide vrijwilliger. Om een geboeide vrijwilliger te werven bijvoorbeeld, moeten concrete taken en veel keuzevrijheid geboden worden. Aan de andere kant zijn de verschillen tussen de typen niet heel erg scherp. De uitdaging is om de vertaalslag te maken van de verschillende typen naar je eigen vrijwilligers.

Movisie geboeide versus gebonden vrijwilliger

Zes vrijwilligerssegmenten op basis van onderzoek in Australië

De Australische onderzoekster Randle onderzocht 4.267 respondenten (grote onderzoeksgroep). Algemene conclusies: Australiërs zijn eerder geneigd tot vrijwilligerswerk als ze: in een niet-stedelijke omgeving wonen, vrouw zijn, tussen 35-44 jaar oud, afhankelijke kinderen hebben, in Australië zijn geboren en een beroep uitoefenen. Maar, de Australische context is niet dezelfde als de Vlaamse context. Onderstaande segmenten dienen dan ook enkel ter inspiratie.

australie

Hoe helpt segmenteren bij het werven van vrijwilligers?

Bovenstaande onderzochte typeringen geven inspirerende inzichten. Dat er onderscheid kan worden gemaakt tussen verschillende typen vrijwilligers is duidelijk. De uitdaging voor non-profit organisaties is om dit om te zetten in de juiste wervingsboodschap en marketingkanalen. Hoe ga je een segment benaderen? Met welke boodschap kan je hen aantrekken? Welke marketingmix pas je op welk segment toe?

—————————————————————————————————————————————–

Meer leren?

gebaseerd op Laura van Selm, Vrij&Willig. Vrijwilligers werven. Onderzoek in opdracht van ArmenTeKort.

  • Bussel, H., Forbes, D. (2002). Understanding the volunteer market: The what, where, who and why of volunteering. In: International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing 7(3)
  • Sian van Kouwen (2010), Veranderd Vrijwilligersmanagement. Een Explorerend Onderzoek naar de Ontwikkeling van een Vrijwilligerstypologie, scriptie master communicatiewetenschap Universiteit van Amsterdam. Scriptiebegeleider: Desiree van Osch
  • Willem-Jan de Gast, Ronald Hetem, Ina Wilbrink, Coutinho, Bussum, (2009) Basisboek vrijwilligersmanagement. Werven, sturen en motiveren.
  • Jossey Bass (1993), Recruiting volunteers: a marketing approach
  • Melanie Randle (2007), What motivates which volunteers? Psychographic heterogeneity among volunteers in Australia
  • Melanie Randle (2007), Segmenting the volunteer market: learnings from an Australian study
  • Artikel op movisie.nl over vrijwilligersmanagement